Twoja trzustka to mały, ale ważny organ znajdujący się za żołądkiem. Wytwarza enzymy rozkładające żywność w jelitach i hormony biorące udział w metabolizmie – w tym insulinę, która reguluje poziom cukru we krwi.
Zapalenie trzustki występuje wtedy, gdy trzustka ulega zapaleniu, a jej komórki są uszkodzone i może być spowodowane nadmiernym piciem. Jednak jeśli pijesz zgodnie z wytycznymi dotyczącymi niskiego ryzyka i unikasz upijania się, prawdopodobieństwo wystąpienia zapalenia trzustki jest znacznie mniejsze.
Istnieją dwa główne typy zapalenia trzustki: ostre i przewlekłe. Chociaż alkohol nie jest jedyną przyczyną zapalenia trzustki, zarówno przewlekłe, jak i ostre zapalenie trzustki może być spowodowane nadmiernym piciem. Innymi nieuniknionymi przyczynami ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki są choroby genetyczne i autoimmunologiczne.
Ostre zapalenie trzustki
Objawy ostrego zapalenia trzustki obejmują silny, tępy ból w górnej części żołądka, który zwykle pojawia się szybko. Jeśli są spowodowane przez alkohol, objawy mogą następować po regularnym intensywnym piciu lub upijaniu się. Mężczyźni są bardziej narażeni na ostre zapalenie trzustki z powodu alkoholu, a kobiety z powodu kamieni żółciowych.
W ostrym zapaleniu trzustki trzustka staje się opuchnięta i bolesna, ale zwykle pozostaje taka tylko przez kilka dni, a trwałe uszkodzenie jest rzadkością. Jednak może być niebezpieczne dla osób, u których rozwinie się ciężkie ostre zapalenie trzustki. W takich przypadkach enzymy z trzustki dostają się do krwiobiegu i mogą prowadzić do poważniejszych chorób, w tym niewydolności nerek. Większość przypadków ostrego zapalenia trzustki wymaga przyjęcia do szpitala, zwykle na kilka dni.
Objawy ostrego zapalenia trzustki obejmują:
- Silny ból brzucha, tuż pod żebrami i często rozprzestrzeniający się po plecach
- Nudności
- Wymioty
- Gorączka
W jaki sposób alkohol powoduje ostre zapalenie trzustki?
Nie wiadomo jeszcze dokładnie, w jaki sposób alkohol powoduje ostre zapalenie trzustki. Jedna z teorii głosi, że cząsteczki alkoholu oddziałują na komórki trzustki, uniemożliwiając ich prawidłowe działanie.
Ale bez względu na przyczynę istnieje wyraźny związek między piciem alkoholu a ostrym zapaleniem trzustki. Im więcej alkoholu pijesz, regularnie lub podczas jednego posiedzenia, tym większe jest ryzyko wystąpienia ostrego zapalenia trzustki, często nawracającego.
Intensywne picie i ostre zapalenie trzustki
Intensywne picie może prowadzić do powtarzających się epizodów ostrego zapalenia trzustki. Z biegiem czasu może to spowodować trwałe uszkodzenie trzustki, powodując przewlekłe zapalenie trzustki.
Jeśli zdiagnozowano u Ciebie ostre zapalenie trzustki, powinieneś przestać pić alkohol i stosować dietę niskotłuszczową, aby zmniejszyć ryzyko kolejnego ataku i rozwoju przewlekłego zapalenia trzustki. Spożywanie alkoholu po wyzdrowieniu z ostrego zapalenia trzustki może sprawić, że kolejne konsekwencje będą poważniejsze.
Przewlekłe zapalenie trzustki
Przewlekłe zapalenie trzustki występuje wtedy, gdy trzustka ma stan zapalny, jest bolesna i pozostaje taka przez lata, co zaburza jej zdolność do prawidłowego działania. Intensywne picie jest najważniejszym pojedynczym czynnikiem ryzyka przewlekłego zapalenia trzustki, odpowiedzialnym za 70–80% przypadków w Europie Zachodniej.
Regularne picie ponad 14 jednostek na tydzień, zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet, o niskim ryzyku, zwiększy ryzyko zachorowania na przewlekłe zapalenie trzustki.
Najczęstszym objawem są powtarzające się epizody silnego bólu brzucha, zwykle zlokalizowane poniżej żeber i do pleców. Inne objawy przewlekłego zapalenia trzustki mogą obejmować:
- Tłuste, pływające i cuchnące wypróżnienia
- Utrata masy ciała
- Zażółcenie oczu i skóry (żółtaczka)
Przewlekłe zapalenie trzustki najczęściej rozwija się u mężczyzn w wieku 30-40 lat, którzy przez długi czas intensywnie piją. Kobiety są rzadziej dotknięte chorobą. Wiele osób, u których rozwinęło się przewlekłe zapalenie trzustki związane z alkoholem, ma w wywiadzie nawracające epizody ostrego zapalenia trzustki. Palenie również zwiększa ryzyko zachorowania. U osób z genetycznymi lub autoimmunologicznymi przyczynami przewlekłego zapalenia trzustki może rozwinąć się w młodszym wieku.
Nie pij alkoholu, jeśli masz przewlekłe zapalenie trzustki
Jeśli masz przewlekłe zapalenie trzustki, musisz całkowicie zaprzestać picia alkoholu. Twoja trzustka nie będzie w stanie prawidłowo funkcjonować, a każdy alkohol może pogorszyć stan, powodując większe uszkodzenia trzustki. Uszkodzenia spowodowane przewlekłym zapaleniem trzustki mogą być nieodwracalne.
Jest to poważna, długotrwała choroba, która wymaga stałego leczenia i starannie opracowanej diety, aby pomóc trawić pokarm i utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi. Ból może być wyniszczający i może wpływać zarówno na jakość życia, jak i jego długość. Przewlekłe zapalenie trzustki zwiększa również ryzyko innych poważnych chorób, w tym cukrzycy oraz zwiększa i zwiększa ryzyko raka trzustki.
Dlaczego musisz całkowicie przestać pić alkohol, jeśli masz zapalenie trzustki
W przypadku ostrego zapalenia trzustki, nawet jeśli nie było ono spowodowane przez alkohol, należy całkowicie unikać picia alkoholu przez co najmniej sześć miesięcy, aby trzustka miała czas na regenerację. Później najlepiej nie pić alkoholu, ale jeśli zdecydujesz się wrócić do picia, pamiętaj, że ważne jest, aby przestrzegać wytycznych dotyczących picia niskiego ryzyka.
Ciągłe intensywne picie zwiększa ryzyko dalszych epizodów ostrego zapalenia trzustki. Jeśli zdiagnozowano u Ciebie przewlekłe zapalenie trzustki, musisz całkowicie zaprzestać picia alkoholu. Dzięki temu alkohol jeszcze bardziej nie uszkodzi trzustki. Jeśli nadal będziesz pić, prawdopodobnie odczujesz bardzo silny ból, a także dalsze uszkodzenie trzustki.
Przytoczone źródła
- Yadav, D. and Lowenfels, A.B. (2013). The epidemiology of pancreatitis and pancreatic cancer. Gastroenterology, 144(6), 1252-1261.
- NHS. (2018, 29 October). Overview. Acute pancreatitis. [Accessed 17 July 2020].
- Yadav, D. and Lowenfels, A.B. (2013). The epidemiology of pancreatitis and pancreatic cancer. Gastroenterology, 144(6), 1252-1261.
- National Institute for Health and Care Excellence. (2018). Pancreatitis. NICE Guideline, p.17. [Accessed 17 July 2020].
- Lankisch, P.G., Assmus, C., Lehnick, D., Maisonneuve, P. and Lowenfels, A.B. (2001). Acute pancreatitis: does gender matter? Digestive Diseases and Sciences, 46(11), 2470-2474.
- Clemens, D.L., Schneider, K.J., Arkfeld, C.K., Grode, J.R., Wells, M.A. and Singh, S. (2016). Alcoholic pancreatitis: New insights into the pathogenesis and treatment. World Journal of Gastrointestinal Pathophysiology, 7(1), 48.
- Yadav, D. and Lowenfels, A.B. (2013). The epidemiology of pancreatitis and pancreatic cancer. Gastroenterology, 144(6), 1252-1261.
- Ali, U.A., Issa, Y., Hagenaars, J.C., Bakker, O.J., van Goor, H., Nieuwenhuijs, V.B., Bollen, T.L., van Ramshorst, B., Witteman, B.J., Brink, M.A. and Schaapherder, A.F. (2016). Risk of recurrent pancreatitis and progression to chronic pancreatitis after a first episode of acute pancreatitis. Clinical Gastroenterology and Hepatology, 14(5), 738-746.
- Kleeff, J., Whitcomb, D.C., Shimosegawa, T., Esposito, I., Lerch, M.M., Gress, T., Mayerle, J., Drewes, A.M., Rebours, V., Akisik, F. and Muñoz, J.E.D. (2017). Chronic pancreatitis. Nature Reviews Disease Primers, 3(1), 1-18.
- National Institute for Health and Care Excellence. (2018). Pancreatitis. NICE Guideline, p.17. [Accessed 17 July 2020].
- Kleeff, J., Whitcomb, D.C., Shimosegawa, T., Esposito, I., Lerch, M.M., Gress, T., Mayerle, J., Drewes, A.M., Rebours, V., Akisik, F. and Muñoz, J.E.D. (2017). Chronic pancreatitis. Nature Reviews Disease Primers, 3(1), 1-18.
- Yadav, D. and Lowenfels, A.B. (2013). The epidemiology of pancreatitis and pancreatic cancer. Gastroenterology, 144(6), 1252-1261.
- Yadav, D. and Whitcomb, D.C. (2010). The role of alcohol and smoking in pancreatitis. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 7(3), 131.
- Kleeff, J., Whitcomb, D.C., Shimosegawa, T., Esposito, I., Lerch, M.M., Gress, T., Mayerle, J., Drewes, A.M., Rebours, V., Akisik, F. and Muñoz, J.E.D. (2017). Chronic pancreatitis. Nature Reviews Disease Primers, 3(1), 1-18.
- Kleeff, J., Korc, M., Apte, M., La Vecchia, C., Johnson, C.D., Biankin, A.V., Neale, R.E., Tempero, M., Tuveson, D.A., Hruban, R.H. and Neoptolemos, J.P. (2016). Pancreatic cancer. Nature Reviews Disease Primers, 2(1), 1-22.
***Disclaimer*** Celem bloga jest popularyzacja wiedzy na tematy związane z nadużywaniem alkoholu. Autor bloga nie odpowiada za treści bloga w jakimkolwiek zakresie, a w szczególności za jakąkolwiek szkodę wyrządzoną zastosowaniem, lub brakiem zastosowania się do tej treści. Autor zastrzega sobie prawo do zmiany tekstów oraz poglądów wyrażonych na blogu. Wszystkie treści na blogu mają charakter wyłącznie informacyjny, żadna zawartość tej witryny nie powinna być nigdy wykorzystywana jako substytut bezpośredniej porady medycznej od lekarza lub innego wykwalifikowanego klinicysty.